Ba’zilar uchun bu o’ldirilgan yaqin odam edi, ehtimol bir nechta. Yoki qadrdon uy vayron bo’ldi. Mahalla, tirikchilik manbai: hayot yana xavfsiz yoki xavfsiz bo’lishi mumkinligi hissi bilan birga yo’qoldi. Yo’qotish manzarasi, ko’z bilan ko’rinadigan darajada cho’zilgan.
7 oktabr hujumlaridan bir yil o’tib, ba’zi isroilliklar va falastinliklar yaqinda o’z hayotlari va o’z jamiyatlarining ahvoli haqida fikr yuritdilar. Mana, o’z ovozi bilan, musibatli yil xronikasi.
BOShIDA
O’sha shanba kuni ertalab quyosh chiqishida Falastinning HAMAS jangari guruhi boshchiligidagi yuzlab hujumchilar G’azo sektorini o’rab turgan chegara to’sig’iga bostirib kirib, bir qator kichik jamoalarga hujum qilishdi. ochiq osmon ostidagi musiqa festivali va bir nechta harbiy bazalar. Janubda Isroil, taxminan 1200 kishi halok bo’ldi va yana 250 ga yaqin kishi garovga olingan.
“Kichik qizim menga SMS yozdi:” Dadam o’ldirilgan. Yordam bering.’”
– Reut Karp, 43 yoshli, Kibbuts Reimlik uch farzandning isroillik onasi, hujum sodir bo’lgan paytda dam olish kunlarida bo’lgan. Uning ikkita farzandi otasi va uning sherigi bilan kibbutzda edi.
Isroil askarlari 2023-yil 7-oktabr kuni Xamas jangarilarining hujumi chog‘ida 360 dan ortiq kishi halok bo‘lgan Isroil janubidagi Nova musiqa festivali o‘tkaziladigan joyni tekshirmoqda.
(Ariel Schalit / Associated Press)
“Hammasi juda tez sodir bo’ldi, lekin shu bilan birga, har bir soniya bir yildek tuyuldi. Hamma narsa juda tez va bir vaqtning o’zida juda sekin.”
– 25 yoshli Nehoray Levi, G’azo chegarasi yaqinidagi Nova musiqa festivaliga 360 dan ortiq odamni o’ldirgan hujumdan omon qolgan.
“Biz nima bo’lishini bilmasdik [after Oct. 7]. Ammo biz bu juda va juda yomon bo’lishini bilardik.”
— Said G‘anem, 25 yoshli, Isroilning Falastin fuqarosi, asli mamlakat shimolidan, lekin Quddusdagi texnik maktabda muhandislik bo‘yicha tahsil oladi.
G’AZAGA URUSH KELADI
Hujumchilarni haydab chiqargach, Isroil a bombardimon kampaniyasi Bu XAMASni yo’q qilish va garovga olinganlarni ozod qilishdan iborat bo’lgan zamonaviy urushdagi eng barqaror va shafqatsiz havo hujumlaridan biriga aylanishi kerak edi. To’xtovsiz havo hujumlari butun turar-joy mavzelarini tekisladi, minglab odamlar vayronalar ostida qolib ketdi. Bir necha hafta ichida Isroil quruqlik kuchlari G’azoga kirib keldi.
“Qo‘shni ayol bizga tushida o‘lgan qizini ko‘rganini aytdi. Qizlarimdan biri mendan so’radi: «Otamiz-chi? Nega biz uxlayotganimizda u biznikiga kelmadi? ”
– Sanaa al-Astal, to’rt farzandning onasi, uning sabzavot eri urushning dastlabki kunlarida janubiy G’azoda o’ldirilgan.
Sana al-Astal to’rt farzandi bilan G’azoda turibdi.
(Bilol Shbair / The Times uchun)
“Boshida, har doim juda ko’p raketalar bo’lganida, biz buni bolalar bilan o’yinga aylantirishga harakat qilardik. — Oh, sirena bor! Muzqaymoq vaqti keldi!”
– Naor Shalon, Isroil janubidagi Nevitot shahrida yashovchi ultra-pravoslav yahudiy, Xamasning transchegaraviy raketa hujumlarida.
“Yana 2023-yil 6-oktabr bo‘lishini juda xohlardim! G’azo duch kelgan barcha qiyinchiliklarga qaramay, hayot biz uchun qizil atirguldek edi. Bu munosib hayot edi. ”
– Mahmud Attia al-Dali, 61 yosh, G’azo markazidagi sobiq do’kondor, urush boshlanganidan keyin saraton kasalligini davolash to’xtatilgan.
UZoq qamal
Falastinliklar Xon Yunisdagi kasalxonada Isroilning G‘azo sektorini bombardimon qilishi oqibatida halok bo‘lgan qarindoshlari uchun motam tutmoqda.
(Fotima Shbair / Associated Press)
Oylar o’tib ketayotib, ozgina dam olish bilan the bombardimon, G’azoda qurbonlar soni keskin o’sdi. G’azo sog’liqni saqlash idoralari ma’lumotlariga ko’ra, hozirda u 42,000 ga yaqin. Dunyoda Isroilga qarshi norozilik kuchaydi. Urushning ikkinchi oyidagi almashinuv 100 dan ortiq garovga olinganlarni ozod qildi, ammo isroillik oilalar g’azabda edi. uchun qolganlar. Va Isroil tomonidan bosib olingan G’arbiy Sohilda zo’ravonliklar avj oldiyuzlab bilan Falastinliklar o’ldirilgan tomonidan Isroillik ko’chmanchilar va askarlar.
Muhammad al-Farra, 19 yosh.
(Bilol Shbair / The Times uchun)
«Hayot so’zi o’lim va qayg’uning boshqa so’ziga aylandi. Qarindoshlarimdan biri Abdulla non olgani chiqqanida o‘ldirilgan. Biz kechagina karta o’ynagan edik! Endi biz har doim karta o’ynaganimizda, u qanday yaxshi yigit edi, deb o’ylaymiz.
— Muhammad al-Farra, 19 yosh, janubiy Rafah shahridan g‘azolik talaba.
“Men ko’p urushlarni ko’rganman, lekin bunday emas. Ko’chani ko’ryapsizmi? Odamlar yo’q. Yosh yigitlar hibsga olinadi. Hech kim harakatlana olmaydi. Vaziyat juda yomon”.
— Fotima al-Masri, 80 yoshlardagi falastinlik ayol, uning eri Quddusning Eski shahridagi bolalar kiyimlari do‘koniga ega.
“Mening amakivachcham o’ldirilgan, boshqa qarindoshim esa garovda. Hamma narsa muammo ichida, boshi va dumi yo‘q ilonning o‘zini yutib yuborishi kabi muammodir”.
— Oren Levi, 62 yoshli, Tel-Avivdagi Xatikva bozorida sharbat sotuvchisi, asli Isroilning janubidagi Negev cho’lidan.
62 yoshli Oren Levi Tel-Avivdagi Hatikva ochiq bozoridagi sharbat stendida.
(Eyal Varshavskiy / The Times uchun)
“Men [the West Bank town of] Xevron, lekin men uylanganman va Quddusda yashayman va urushdan beri ota-onamni ko’rish uchun sayohat qilishim mumkin emas. Mana mening eng kichigim; ular uni tanimaydilar».
– Sundos al-Janaidi, 33 yosh, 7 oylik Lait bilan.
SIRISH
Isroil harbiylari bir hududdan birin-ketin evakuatsiya qilishni buyurgan holda, doimiy bombardimon ostida, G’azoning deyarli butun aholisi harakatda edi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti ma’lumotlariga ko’ra, 1,9 dan ortiq odam – aholining 90 foizi – ko’chirilgan, bir necha marta xavfsiz zonalar nishonga aylangan. Isroilda 75 000 dan ortiq odam G’azo chekkasidagi uylarini tark etdi.
32 yoshli Anvar Atef Badvan o‘z farzandlari Xolid va Sahara bilan G‘azodagi shikastlangan davlat maktabida. Ular 11 marta ko’chirilgan.
(Bilol Shbair / The Times uchun)
“Men boquvchiman, oshpazman, yuvinish va ovqat pishirish uchun chelaklarda suv olib keladigan, mollarimizni bir joydan ikkinchi joyga ko’tarib yuradigan odamman. Qaniydi eski hayotimizni qandaydir topib olsam edi”.
— 32 yoshli Anvar Atef Badvan 11 marta ko’chirilgan, hozir G’azo markazida ikki yosh bolasi bilan chodir lagerida yashamoqda.
“Jamiyatimizning ba’zilari [Kibbutz Reim] uyga qaytdik va ba’zilarimiz Tel-Avivda, kichik kibbutz kabi ikkita qo’shni binoda qoldik. Farzandlarim qaytishiga hali erta. Hozir 9 yarim yoshda bo‘lgan o‘g‘lim hali otasining qabrini ziyorat qilishga tayyor emas”.
– G’azo chekkasidan ko’chirilgan ishchilar bilan ishlaydigan Tel-Aviv kafesini ochgan Reut Karp.
Isroil janubidagi kibutsidan ko’chirilgan Reut Karp Tel-Avivdagi Otef kafesida ishlaydi.
(Eyal Varshavskiy / The Times uchun)
“Biz ko’proq ko’chishlardan qo’rqamiz. Men uyda yashardim, hozir esa chodirda yashaymiz. Ilgari maktabga borardim, endi esa dadamga mobil telefonlarni tuzatish ishlarida yordam berishga harakat qilaman. Xuddi bizning uyimiz kabi, mening hayotim ham endi qora kulga aylandi”.
— Abdul az-Ziz Umran, 14 yosh, Xon Yunisdan, G‘azodan.
14 yoshli Abdul al-Aziz otasi bilan Xon Yunisdagi kichik vaqtinchalik chodirda yashaydi.
(Bilol Shbair / The Times uchun)
“Isroil kuchlari may oyi boshida Rafahga hujum qilganda, biz shimolga qarab harakat qilishimiz kerak edi. Keyin shimoldan janubga. Shimol, janub, shimol. Ilgari eng vazmin odam bo‘lgan dadam juda zo‘r va qayg‘uli. Biz yomon tushda yashayotgandekmiz”.
– Muhammad Al-Farra, G’azolik talaba.
Oldinga yo’l yo’qmi?
Ikkala tomonda ham odamlar tugamaydigan dahshatli lahzada o’zlarini his qilishlari haqida gapirishadi. G’azodagi falastinliklar va G’azoda hali ham tirik bo’lishi mumkin bo’lgan isroillik garovga olinganlarning oilalari umumiy qo’rquvga ega: ularning ahvoli unutiladi.
“Ba’zida yolg‘iz o‘tirib, aqlimni yo‘qotishdan qo‘rqaman. Qiziq, bizni insoniy baxtsizlikning mana shu nuqtaga yetib borishiga va guvohi bo‘lishiga nima sabab bo‘ldi? Bizning oilamiz hamma joyda tarqalib ketgan. Kichkina bolalar gallon suv tashimoqda! Qo‘limdan kelgani shu edi: men 7 yoshli nabiramga bu vazifani bajarishda yordam berish uchun g‘ildiraklari bo‘lgan kichkina yog‘och platforma yasadim”.
– Mahmud al-Dali, G’azo markazida saraton kasalligidan omon qolgan.
G’azodagi urush bilan saraton kasalligini davolagan 61 yoshli Mahmud al-Dali: “Bizni insoniyat qashshoqligining bu nuqtasiga yetib borishimizga va guvoh bo’lishga nima majbur qilganiga hayronman”, dedi.
(Bilol Shbair / The Times uchun)
“Agar o’tmishda dahshatli narsa bo’lsa – avtohalokat, jinsiy tajovuz, avtobus portlashi – biz bemorlarga aytishimiz mumkin:” Mayli, bu narsa tugadi va biz hozir kelajakdamiz. Lekin biz buni qila olmaymiz. Balki 7 oktabr ortda qolgandir, lekin hali ham urush davom etmoqda, garovga olinganlar uyimizga qaytib kelmagan”.
– Reut Plonsker, isroillik klinik psixolog, Nova musiqa festivali hujumidan omon qolganlarni davolaydi.
Reut Plonsker, klinik psixolog, Isroilning Gerzliya shahridagi uyida.
(Eyal Varshavskiy / The Times uchun)
“Avvalgi hayotim baxtga to’la edi. Men oilam xavfsiz va tirik bo’lishi uchun hamma narsani – pul, mulk, ish – beraman. Men eng azizlarimni yo’qotdim va ularni hech narsa qaytarib bera olmaydi.”
– Urushdan oldin G’azo shahridagi plyaj kafesini boshqargan 50 yoshli Vael Ayesh. Uning rafiqasi va 2 yoshdan 14 yoshgacha bo’lgan uchta o’g’li yanvar oyida portlashda halok bo’lgan, shundan so’ng ularning jasadlari 35 kun davomida vayronalar ostida qolgan.
Vael Ayeshning rafiqasi va uning 2 yoshdan 14 yoshgacha bo‘lgan uch o‘g‘li yanvar oyida G‘azoda sodir etilgan portlashda halok bo‘lgan edi. Ularning jasadlari 35 kun davomida vayronalar ostida yotdi.
(Bilol Shbair / The Times uchun)
BU QANDAY OXATI MUMKIN?
G’azoda o’t ochishni to’xtatish haqidagi diplomatik umidlar bir necha bor puchga chiqdi. Va hozir yangi inqiroz boshlanadi: Isroil bilan urush qaytadan avj oldi Eron tomonidan qo’llab-quvvatlangan Livan jangari guruhi Hizbullohbu butun mintaqani alangalash bilan tahdid qilmoqda. Ko’pchilik bu o’tgan yildagi ulkan azob-uqubatlar faqat oldingi holat bo’lishi mumkinligidan qo’rqishadi.
– Jamiyat o‘zaro g‘amxo‘rlik va mas’uliyat asosida qurilgan. Yahudiy sifatida men boshqa odamlar, yahudiy bo’lmagan boshqa odamlar haqida qayg’urishim kerak. Men yahudiy bo‘lganim uchun shu yerdaman”.
— 61 yoshli Dalit Shemesh Tel-Avivda o‘t ochishni to‘xtatish va garovga olish bo‘yicha kelishuvga chaqirish uchun o‘tkazilgan namoyishda qatnashmoqda.
“Biz har doim Xudodan tinchlik kelishuvini so’raymiz. Bu xuddi oilaviy janjal kabi”.
— Falastinlik ayol oʻzini faqat Umm Soud, 56 yoshli, Gʻarbiy Sohildagi Baytlahm shahridan, Quddusning Eski shahriga kiraverishda uzum sotmoqda.
“Men hozir faqat omon qolish uchun ibodat qilaman. Menda hamma narsa o’zgardi va atrofimdagi hamma narsa o’zgardi.”
– Anvar Atef Badvan, ko’chirilgan G’azo onasi.
“Uzoq vaqt davomida o‘zimni aybdor his qildim, chunki tirik qolganman, 10 nafar do‘stimni yo‘qotganimda, boshqa do‘stlar ko‘z o‘ngida yigit yoki qiz do‘stini yo‘qotganida. “Nega men, nega yashadim?” deb o‘yladim. Mening javobim – bu ovoz bo’lishga harakat qilish, bu vazifa.”
– Nehoray Levi, musiqa festivalidan omon qolgan, hozirda hujumlardan jabrlanganlar uchun ruhiy salomatlikni himoya qilish tarafdori.
Nova festivalida Xamas hujumidan omon qolgan 25 yoshli Nehoray Levi hujumlardan jabrlanganlar uchun ruhiy salomatlikni himoya qilish tarafdori.
(Eyal Varshavskiy / The Times uchun)
“Xudo qizim Mariyani menga qoldirdi. Va u unga yangi qizcha Abirni sovg’a qildi – ular unga mening o’lgan xotinimning ismini berishdi. Hech bo’lmaganda oilamdan birovni quchoqlab olaman. Menda hozir bor narsa shu.”
– Vael Ayesh, eri va otasidan ayrilgan.
“Biz yana gullab-yashnashimiz kerak; boshqa yagona variant – yotoqda qolish va yig’lash. Ichimda mening qayg‘u xonam bor, lekin bu mening kundalik hayotim bo‘la olmaydi”.
– Reut Karp, Kibbutz Reimlik kafe egasi.
“Odamlar tarixdan saboq olmaydilar; ular bir xil xatolarga qayta-qayta yo’l qo’yishadi. Odamlar yerni boshqalar bilan baham ko‘rmay, egalik qilishni xohlaydi. Agar urush tugasa, bu vaqtinchalik bo’ladi. Hammasi qaytadan boshlanadi”.
– Ota Samuel Agoyan, 86 yoshli, Quddusdagi Muqaddas qabr cherkovining arman boshlig’i.
Quddusning Eski shaharidagi Muqaddas qabr cherkovidagi fayl fotosuratida ko’rsatilgan arman boshlig’i Samuel Agoyan urush tugasa ham, “bu vaqtinchalik bo’ladi” deb hisoblaydi.
(Tara Todras-Uaytxill / Associated Press)
Xodimlar yozuvchisi King Quddusdan xabar berdi. Maxsus muxbir Shbair Xon Yunisdan, G’azodan xabar berdi.
Yil davomida ko’proq qamrov Isroil-Hamas urushi:
